Ons voorstel voor juni 2020 is een korte maar inspirerende biografie van de dochter van Algebra.

Maryam Mirzakhani, de eerste vrouw die de belangrijkste onderscheiding voor wiskundigen, namelijk de Fieldsmedaille won, werd op 3 mei 1977 geboren. Ze groeide op in Teheran, hoofdstad van Iran. De omstandigheden in haar land waren toen allesbehalve gunstig. De spanningen tussen Iran en Irak namen toe en de economische situatie werd elke dag slechter. Ondanks deze negatieve sfeer, werd Mirzakhani door haar ouders steeds aangespoord om te studeren en kennis op te doen. Ze verwachtten geen enkele prestatie maar moedigden haar aan om zichzelf te ontwikkelen. Dit zou misschien een verklaring kunnen zijn van haar latere succes... 

Mirzakhani hield erg veel van boeken en las alles wat ze kon vinden. Al van kleins af aan was het haar droom om schrijver te worden. Na het lager onderwijs studeerde ze verder in een middelbare school in Teheran. Ook daar las ze veel en werd ze omringd door nieuwsgierige vriendinnen. Mirzakhani's interesse in wiskunde begon dankzij haar oudere broer. Op een dag las hij een stuk in een tijdschrift waar stond hoe je getallen van 1 tot 100 kon optellen. Mirzakhani werd gefascineerd door de oplossingswijze. Ze beschreef dat moment als volgt: "Het was de eerst keer dat ik een gevoel van voldoening kreeg, ook al kon ik het zelf niet oplossen."  

Vanaf dat moment werd ze meegezogen in de magische wereld van wiskunde. Op school werden haar wiskundige vaardigheden ontdekt en er werd een speciaal programma voor hoogbegaafden opgestart. Dit was een groot succes. In 1994 en 1995 deed ze mee aan de Internationale Wiskunde Olympiade waar zij de gouden medaille won. Het jaar erop behaalde ze weer goud. Zo besloot ze om wiskunde te studeren.  

Nadat ze haar bachelor- en masteropleiding met succes had afgerond, vertrok ze naar Amerika om zich verder te verdiepen in haar vakgebied. Daar maakte ze kennis met Curtis Tracy McMullen, een Amerikaans wiskundige en hoogleraar aan de Harvard-universiteit. Ze behaalde haar doctoraat en begon te werken. Mirzakhani werd een uitblinker op haar vakgebied. In 2004 kreeg ze de meest prestigieuze prijs in de wiskunde, namelijk de Fieldsmedaille. Deze ontving ze voor haar buitengewone bijdrage aan de dynamica en meetkunde van Riemann-oppervlakken en hun moduliruimten. 

Volgens Mirzakhani was hard werken en geduld het geheim achter haar succes. Nooit eerder had een vrouw deze mathematische ereprijs gewonnen. Ook was het een zeer grote eer om als eerste Iraanse en onder de 40 jaar deze prijs te ontvangen. Het goede nieuws ging de hele wereld rond.  

Mirzakhani was getrouwd met een Tsjechisch informaticus van de Universiteit van Stanford. Samen kregen ze een dochter. Maryam, die haar carrière als hoogleraar aan de universiteit voortzette, kreeg in 2013 te horen dat ze borstkanker had. Na een strijd van 4 jaar, stierf de jonge vrouw op 40-jarige leeftijd in 2017. Ze bezweek aan een ziekte waar ze al jaren mee worstelde.  

Maryam had een kort leven maar wel eentje waarin zij veel prijzen en onderscheidingen ontving. De belangrijkste zijn: Internationale Wiskunde Olympiade, gouden medaille (1994 en 1995) AMS Blumenthal Award (2009), Ruth Lyttle Satter Prize in Mathematics (2013), Clay Research Award (2014), Fieldsmedaille (2014). 

Ter nagedachtenis van deze jonge mathematicus werd in 2019 een nieuwe speciale prijs ontworpen, the Maryam Mirzakhani New Frontiers Prize. Jonge vrouwelijke wiskundigen die binnen twee jaar hun doctoraat behalen krijgen deze beloning van vijftigduizend dollar. In Iran wordt zij herdacht als de Dochter van de Algebra (دختر جبر). 

"De schoonheid van wiskunde toont zichzelf alleen aan de meer geduldige volgelingen", zei Mirzakhani . "Ik denk niet dat iedereen een wiskundige zou moeten worden, maar ik geloof wel dat veel studenten wiskunde geen echte kans geven."  

Maryam Mirzakhani hield ervan om de denkbeeldige grenzen te overschrijden die mensen zelf hebben aangesteld. In een wereld waar men nog steeds raar kan kijken naar succesvolle vrouwen, vinden we het enorm moedig dat rolmodellen zoals Mirzakhani tegen het glazen plafond van vooroordelen durven knallen! 

*****

Wat men over Maryam zei: 

"Een licht is gedoofd vandaag." (Iraans-Amerikaanse wiskundige Firouz Naderi)  

"Een schitterende ziel, een prachtige vrouw, een boegbeeld voor Iran en de vrouwen in de wetenschap." (Franse wiskundige Cedric Villani, zelf Fields-winnaar) 

“Een briljant wiskundige en een nederig mens dat prijzen alleen accepteerde in de hoop dat het anderen zou inspireren ook haar weg te gaan." "Een rolmodel voor getalenteerde vrouwen." (President van Stanford University)  

“Als een vrouw en Iraniër zal Maryam Mirzakhani ons er steeds aan herinneren dat perfectie in wiskunde geen kwestie van geografie of geslacht is, maar universeel en bijgevolg van ons allemaal is.” (Prof. Dr. Betül Tanbay, Bogazici Universiteit Faculteit Wiskunde)